Jelonkowi Przyjaciele!

Dziś kolejny wpis z cyklu kompleksowej pielęgnacji twarzy, a w nim temat trudny. Mowa o cerze trądzikowej. Nie jest to typ cery, jak już wiecie z poprzedniego wpisu, wyróżniamy 4 podstawowe typy skóry – normalną, suchą, tłustą oraz mieszaną. Cera trądzikowa jest podtypem, który może wiązać się i z cerą tłustą jak i z cerą mieszaną. Mam nadzieję, że wpis spodoba się Wam i trochę przybliży problematykę 😊

Trądzik jest najczęstszą chorobą skórną, która przede wszystkim dotyka nastolatków i w zależności od źródeł mówi się, że choroba ta dotyka od 80 do nawet 95% z nich. Cięższe postaci częściej dotyczą chłopaków niż dziewczyn, jednak to właśnie u dziewcząt obserwuje się szybsze pojawienie się objawów trądziku. Coraz częściej trądzik występuje u dorosłych i jest albo przedłużeniem trądziku młodzieńczego lub występuje u osób, które nigdy nie miały takiego problemu. Trądzik może pojawić się również po menopauzie, wówczas stężenie żeńskich hormonów płciowych maleje i komórki skóry są bardziej wrażliwe na działanie androgenów, co z kolei wpływa na powstawanie wykwitów charakterystycznych dla trądziku (w tym okresie często również pojawia się owsłosienie nad górną wargą, co również związane jest z wpływem androgenów). Jest to choroba złożona, na rozwój której wpływ ma wiele czynników. Przede wszystkim wiąże się z nadmierną produkcją łoju, nadmierną keratynizacją ujść mieszków włosowych oraz nieprawidłowa mikroflora skóry. Ale po kolei 😊

Najwięcej gruczołów łojowych występuje na twarzy, dekolcie oraz na plecach i to właśnie tam najczęściej występują zmiany trądzikowe. Gruczoły łojowe są bezpośrednio związane z mieszkiem włosowym.

Źródło: https://unsplash.com/photos/hOF1bWoet_Q

Gruczoły łojowe naturalnie, fizjologicznie, all day all night produkują łój. Jest to normalne i potrzebne chociażby do prawidłowego funkcjonowania bariery hrydrolipidowej naskórka. Jednak u osób z cerą tłustą i/lub trądzikową dochodzi do nadmiernej produkcji i mamy wtedy łojotok, zazwyczaj w strefie T (czoło, nos, broda), ale może również dotyczyć całej twarzy. Dzieje się tak chociażby w wyniku działania hormonów na gruczoły łojowe. Największy wpływ na pobudzenie ich do pracy mają androgeny (testosteron, androstendion i dihydrotestosteron), a także kortyzol, progesteron i prolaktyna. Główną rolę odgrywa tu jednak dihydrotestosteron. Czy w wynikach badań krwi stężenie DHT musi być powyżej normy u osób z trądzikiem? Niekoniecznie. DHT powstaje z testosteronu przy udziale enzymy 5-α-reduktazy i odbywa się to w obrębie mieszka włosowego! Tak więc nie musi to mieć odzwierciedlenia w wynikach badań krwi. Lecz nie oznacza to, że nie warto wykonać panelu hormonalnego. Jest to szczególnie ważne i pomocne u osób mających zaburzenia miesiączkowania, gdyż takie badania pozwalają wykryć nieprawidłowości i podjęcie działań przywracających równowagę 😊 Androgeny mogą być podwyższone np. u kobiet z zespołem policystycznych jajników, co z kolei poza zaburzeniami hormonalnymi, nieregularnymi miesiączkami, może również objawiać się w postaci trądziku. Tak więc gruczoły łojowe stymulowane są do pracy i produkcji łoju przez wyżej wymienione hormony.

Przyczyną trądziku jest  również nadmierna keratynizacja ujść mieszków włosowych czyli tzw. porów skóry. Wewnątrz mieszka włosowego zachodzi złuszczanie komórek naskórka, tak samo jak i na powierzchni skóry. W wyniku nadmiernego złuszczania oraz zlepiania się martwych komórek ze sobą oraz z łojem dochodzi do zaczopowania ujścia mieszka włosowego i powstania mikrozaskórnika, a następnie zaskórnika (otwartego lub zamkniętego). I do tego wszystkiego dochodzą nam jeszcze bakterie, a szczególną rolę odgrywa tu Propionibacterium acnes. Bakterie te stanowią naturalną składową część mikroflory skóry, jednak ich nadmierny rozrost sprawia, że stanowią patogenną florę skóry i stają się przyczyna trądziku. Dodatkowo bakterie te przez swój rozrost pobudzają układ odpornościowy, który odpowiada im poprzez pojawienie się stanu zapalnego na skórze – i w ten sposób powstają krosty.

Źródło: https://unsplash.com/photos/dGAePDM8IKU

Poza tymi trzema głównymi przyczynami trądziku można również mówić o jego dziedziczeniu, a dokładniej o dziedziczeniu skłonności do nadmiernego wydzielania sebum czy też skłonności do ciężkich postaci tej choroby. Dodatkowo możemy mówić o czynnikach zaostrzających chorobę i zalicza się do nich:

• Dietę – nie ma konkretnych badań, które potwierdzałyby, że trądzik zaostrza np. czekolada. U niektórych osób faktycznie tak się dzieje. Najprawdopodobniej ma to związek z faktem, że czekolada, a także inne słodkości oraz produkty o wysokim indeksie glikemicznym powodują wzrost stężenia insuliny oraz IGF-1 (insulinopodobnego czynnika). To z kolei prowadzi do zwiększonej produkcji androgenów, a w konsekwencji do nadmiernego wydzielania łoju. Również spożywanie złej jakości tłuszczów oraz niedobór lub brak lipidów bogatych w kwas linolenowy również mogą mieć wpływ na wygląd skóry. Z dietą związane są także niedobory witamin i minerałów, w szczególności niedobór witamin z grupy B, witaminy A oraz D₃, cynku, żelaza czy selenu. Nieodpowiednia dieta, wysokoprzetworzona, pozbawiona owoców i warzyw może skutkować właśnie niedoborami, a tym samym zaostrzonymi zmianami trądzikowymi.

Źródło: https://unsplash.com/photos/zeFy-oCUhV8

• Zaburzoną higienę snu – w ostatnich latach coraz więcej mówi się o wpływie snu zarówno na nasze zdrowie jak i na wygląd skóry. Zaburzona higiena snu, a więc zbyt krótki sen, sen przerywany, odsypianie całego tygodnia w weekend mogą dawać się we znaki również na skórze w postaci trądziku, zmarszczek, cieni i opuchlizną pod oczami, czy ziemistym odcieniem skóry.
• STRES – cóż tu dużo pisać. Jak jest każdy z nas wie. Stres jest nieodłącznym elementem życia. Bywa mobilizujący. Towarzyszy nam w szkole, na studiach, w pracy, w życiu prywatnym. Czasem jest go aż za dużo. Czasem nie radzimy sobie z nim tak jakbyśmy chcieli. Stres to kortyzol, tzw. hormon stresowy. Kortyzol ma działanie zbliżone do androgenów, a więc receptory komórek gruczołów łojowych chętnie przytulają kortyzol, a ten pobudza je do działania i zwiększa się łojotok. Stresu nie jesteśmy w stanie w pełni wyeliminować, ale warto na pewno nauczyć się redukować go, znaleźć sposób na wyciszenie się i relaks 😊
• Promieniowanie ultrafioletowe – często w okresie wakacyjnym osoby borykające się z trądzikiem zauważają poprawę. Chwilową. Bardzo chwilową. Zmiany skórne wysuszają się i jest wrażenie jakoby problem zniknął. Ale on nie znika, atakuje na jesień ze zdwojoną siłą. Promieniowanie UV wpływa na keratynizację naskórka, zwiększa jego rogowacenie, pogrubia warstwę rogową, tym samym wpływając na keratynizację mieszków włosowych. I wracam do początku, nadmierna keratynizacja, nadmierny łojotok, zlepianie się komórek z łojem, czop, zaskórnik, bakterie, krosta/grudka.

Źródło: https://unsplash.com/s/photos/sun

• Pielęgnację, dodajmy nieodpowiednią 😊 często osoby mające trądzik, a przy tym cerę tłustą lub mieszaną stosują wiele produktów o działaniu wysuszającym i matującym. W tym wszystkim zapominają o nawilżaniu, które wbrew pozorom, jest niezwykle ważnym elementem pielęgnacji każdego typu skóry, w tym także cery tłustej czy mieszanej. Fakt, że skóra przetłuszcza się nie jest jednoznaczne z jej prawidłowym nawilżeniem, a w wielu przypadkach jest wręcz odwrotnie. Skóra przetłuszcza się, gdyż w ten sposób broni się. Dla przykładu: stosując mocno wysuszające środki myjące – chociażby mydła, pozbawiamy skórę jej naturalnego płaszcza ochronnego czyli płaszcza hydrolipidowego. Skóra staje się sucha, ściągnięta, mamy poczucie, że jest ona świetnie oczyszczona. Stosujemy na to lekki krem i okazuje się, że za godzinę skóra świeci się i to bardzo. Dlaczego? Bo środek myjący był zbyt mocny, a krem zbyt słabo nawilżający i nie dbający o uzupełnienie lipidów skóry. Większy łojotok, jeszcze mocniejsze oczyszczanie, jeszcze więcej kremów o działaniu wysuszającym – matującym i tak w kółko… Do tego jeszcze gadżety do mycia twarzy – szczotki soniczne czy z włosia, rozwój bakterii i zamiast być lepiej, jest jak jest. Tak w skrócie: nieodpowiednia pielęgnacja może wiązać się ze stosowaniem mydeł do oczyszczania twarzy, produktów na bazie alkoholu, czy takich zawierających (bazujących, czy też mających wysoko w składzie) chociażby olej kokosowy, olej arganowy czy z awokado (oleje o wysokim czynniku komedogenności). Błędem jest również brak demakijażu lub kończenie etapu oczyszczania na demakijażu właśnie.
• Leki – trądzik polekowy może być wywołany stosowanymi lekami, takimi jak: sterydy anaboliczne, leki przeciwpadaczkowe, tabletki antykoncepcyjne, czy nawet witaminą B₁₂ (przyjmowaną w nadmiernej ilości).

Źródło: https://unsplash.com/photos/FVh_yqLR9eA

Wiecie już jakie są przyczyny trądziku i co go zaostrza, teraz nieco o samych wykwitach skóry.

Przede wszystkim trądzik zaczyna się od mikrozaskórnika, który z czasem staje się zaskórnikiem – otwartym bądź zamkniętym. Zaskórnik otwarty to taka czarna kropka, jest to utleniona keratyna i w tym przypadku widać rozszerzone „pory” czyli ujścia mieszków włosowych.  Zaskórnik zamknięty to taka mała biała główka, bez widocznych rozszerzonych porów. Następnie pod wpływem działania bakterii mogą pojawić się krosty, grudki, cysty oraz w wyniku zejścia zmian – blizny oraz przebarwienia. Tak więc zarówno rodzaj zmian oraz ich nasilenie mają wpływ na nazewnictwo trądziku, gdyż wyróżnia się trądzik zaskórnikowy, ropowiczy, grudkowo-krostkowy, skupiony, piorunujący, z wydrapania, wywołany czy bliznowcowy. Można również rozróżnić trądzik młodzieńczy i trądzik dorosłych. Najcięższą postacią jest trądzik piorunujący i wymaga on hospitalizacji. Z kolei trądzik wywołany to zmiany spowodowane stosowanymi lekami, kosmetykami czy innymi środkami, z którymi dana osoba ma kontakt w pracy zawodowej. I w zależności od postaci trądziku, jego nasilenia oraz ogólnego stanu zdrowia, dobierane jest leczenie. Oczywiście przez lekarza 😊 Być może poza leczeniem dermatologicznym zajdzie konieczność np. regulacji gospodarki hormonalnej. Leczenie leczeniem, warto również zadbać o prawidłową pielęgnację (którą często trzeba dobrać również pod leczenie dermatologiczne, aby wszystko ze sobą współgrało), a także o dietę, sen i jeśli, to konieczne, to o uzupełnienie niedoborów witamin i/lub minerałów (podkreślam, jeśli jest to konieczne! Nie łykajmy tabletek z witaminami bo mamy taki kaprys, zwłaszcza jeśli mowa o witaminach z grupy B – jak wspominałam wyżej, przyjmowanie witaminy B₁₂, a w szczególności nadmierne przyjmowania może zaostrzać zmiany trądzikowe. O każdym przyjmowanym suplemencie diety warto poinformować lekarza prowadzącego, gdyż niektóre leki i suplementy mogą wykluczać się).

Z dzisiejszego wpisu mogliście dowiedzieć się czym jest trądzik, jak wyglądają jego wykwity, jakie są przyczyny oraz czynniki zaostrzające. Jest to naprawdę skrót skrótów. Trądzik jest złożoną chorobą, a jego leczenie nie zawsze jest banalnie proste. Wypatrujcie kolejnego wpisu, w nim również zostanie poruszony temat trądziku – tym razem od strony pielęgnacji 😊

Mam nadzieję, że taki cykl postów spodoba się Wam, a jeśli macie jakieś pytania to śmiało piszcie 😊

Trzymajcie się!

Ściskam

P.